Słowa kluczowe
symbioza
słojecznica mchowa
adaptacje
metale ciężkie
Abstrakt
Porosty są niezwykłymi organizmami, zbudowanymi głównie ze strzępek grzyba i komórek glona/sinicy. Symbiotyczna zależność, która występuje między dwoma partnerami, pozwoliła porostom na wykształcenie licznych adaptacji do życia w silnie zanieczyszczonych środowiskach, takich jak żużlowe hałdy pohutnicze. Przykładem gatunku doskonale radzącego sobie w takich siedliskach jest słojecznica mchowa, która posiada zdolność do gromadzenia dużej ilości metali ciężkich w plesze oraz wymiany partnera fotosyntetycznego na lepiej przystosowanego do danych warunków. Ponadto porost ten może chelatować pierwiastki metali ciężkich, a następnie wydzielać je na zewnątrz plechy w formie kryształów szczawianu. Produkcja szczawianów w porostach może być również związana z usuwaniem nadmiaru wapnia z plech czy ochroną przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym. Słojecznica mchowa, wykształcając niezwykłe możliwości adaptacyjne do skrajnych warunków środowiska, jest nie tylko ciekawym obiektem badawczym dla naukowców, ale również pełni ważną funkcję jako gatunek pionierski w siedliskach antropogenicznych.