Wirusy jako architekci ludzkiego zdrowia

Abstrakt

Przez wiele dekad badania nad mikrobiomem człowieka koncentrowały się głównie na bakteriach, podczas gdy składnik wirusowy, zwany łącznie „wiriomem”, pozostawał stosunkowo niepoznany. W ciągu ostatnich 10–15 lat okazało się jednak, że wirusy stanowią integralną część naszej biologii, zdecydowanie wykraczając poza ich tradycyjny wizerunek jedynie w postaci patogenów. Rzeczywiście, różnorodne „społeczności” wirusowe zasiedlają liczne nisze ludzkiego ciała, w tym skórę, jamę ustną, przewód pokarmowy, drogi oddechowe czy krew. Wiele z tych wirusów współistnieje z nami w sposób nieszkodliwy, odgrywając rolę komensali lub nawet niosąc korzyści, podczas gdy inne, gdy wystepują warunki sprzyjające ujawnieniu się ich patogennych cech, mogą wywołyłać chorobę. Ten pełen rozmaitości świat wirusów obejmuje bakteriofagi (wirusy infekujące bakterie), wirusy eukariotyczne oraz endogenne retrowirusy wbudowane w nasz genom. Nowatorskie techniki w zakresie metagenomiki wirusów (ang. „viromics”) ukazały złożoność, różnorodność i płynność tych populacji wirusowych, poszerzając granice naszej wiedzy o tym, jak wirusy wpływają na odporność, metabolizm, podatność na choroby, a nawet na ewolucję. Niniejszy artykuł ma na celu syntezę aktualnych ustaleń dotyczących składu, pochodzenia i dynamiki ekologicznej ludzkiego wiriomu oraz jego potencjału terapeutycznego. Poprzez analizę interakcji wirusów z mikrobiomem bakteryjnym i biologią gospodarza pokazujemy, w jaki sposób populacje wirusowe mogą podtrzymywać zdrowie, wywoływać patologie i oferować nowe perspektywy w opracowywaniu terapii. Zrozumienie naszego wiriomu jest niezbędne, by w pełni uchwycić ludzką biologię i, być może, otworzyć zupełnie nowe horyzonty w prewencji chorób, diagnostyce oraz medycynie spersonalizowanej.