Wróg, wybawca, trener personalny czy guru? Zrozumieć stres i wypracować równowagę

Słowa kluczowe

reakcja stresowa
wrażliwość i oporność na stres
stres we wczesnym okresie życia
kortyzol
neuroplastyczność

Abstrakt

W ujęciu biologicznym stres to stale przebiegająca w naszym organizmie odpowiedź przystosowawcza do codziennych doświadczeń. Dzięki niej wstajemy rano z łóżka, podejmujemy nasze obowiązki oraz radzimy sobie z infekcjami. W przypadku nagłego niebezpieczeństwa uruchomiona zostaje automatyczna reakcja „walcz, uciekaj bądź nie ruszaj się”, która ratuje nas z opresji. Każdy z nas posiada typowe dla siebie okno tolerancji fizjologicznej i emocjonalnej, w obrębie którego mamy możliwość powrotu do równowagi w sytuacji stresu. Jednakże przewlekły stres bądź traumatyczne zdarzenia życiowe mogą sprawić, że zaczynamy funkcjonować poza oknem tolerancji, co przyczynia się do wyeksploatowania fizjologicznego oraz emocjonalnego i grozi poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi (stres toksyczny). Zatem stres może przybierać różne oblicza. Jedną z ważniejszych własności mózgu modyfikowanych przez stres jest neuroplastyczność. Dobrą wiadomością jest to, że choć nie można zupełnie wymazać efektów toksycznego stresu, to poprzez regularne stosowanie odpowiednich technik czy interwencji terapeutycznych można stymulować procesy plastyczności mózgu, czyli w pewnym stopniu przebudować mózg, zmienić jego okablowanie i poszerzyć okno tolerancji na stres.